Lösante Blog

Dünya Sepsis Günü

Sepsis, tüm dünyada ölüm nedenleri arsında ilk sıralarda yer almaktadır ve 2012 yılından bu yana 13 Eylül tarihi 170 ülkede Dünya Sepsis Günü'nü olarak kutlanmaktadır. Dünya Sepsis Günü, sepsisle mücadelede en büyük profesyonel ve savunuculuk ağı olan Küresel Sepsis İttifakı (Global Sepsis Alliance) tarafından başlatılmıştır. Temel amaç ‘Sepsis’ konusunda farkındalığı arttırmak ve sepsisin erken belirtilerini bilinir kılarak önümüzdeki 5 yıl içinde 12 milyon yeni sepsis vakasını önlemek ve 2 milyon hayat kurtarmaktır.

Sepsis nedir?

Sepsis, vücudun enfeksiyona verdiği kontrol edilemeyen tepki sonucunda kendi doku ve organlarına zarar vermesi sonrası hayati tehlike arz eden bir tıbbi acil durumdur. Bu durum, özellikle erken teşhis edilip zamanında tedavi edilmezse şok tablosuna, çoklu organ yetmezliğine, sakatlığa ve ölüme yol açabilir.

Sepsis, bakteri, virüs, mantar ve sıtma gibi parazitlerin sebep olduğu enfeksiyonların ölümle sonuçlanan son aşamasıdır. Tıp dünyasında yaşanan tüm gelişmelere rağmen, Kuzey Amerika ve Avrupa ülkeleri gibi gelişmiş ülkelerde bile ölüm oranları %30’un üzerindedir. Her yıl yaklaşık 50 milyon sepsis tanısı koyulmakta ve buna bağlı en az 11 milyon ölüm gerçekleşmektedir.

Sepsisten kurtulanlar ise genellikle uzun vadeli sekellerle, kritik hastalığın yaşamı değiştiren etkileriyle karşı karşıya kalmakta ve çoğunlukla özel bakım ve rehabilitasyona ihtiyaç duymaktadırlar. Sepsis olgularının %80’i hastane dışında gelişmekte, bu nedenle sepsis konusunda bilinçli olmak hayati önem taşımaktadır.

Sepsis belirtileri nelerdir?

- Konuşma bozukluğu- bilinç değişikliği

- Yoğun titreme, ateş ve kas ağrısı

- Tüm gün idrar yapamama

- Solunum sıkıntısı

- Ciddi genel durum bozukluğu

-Deride renk değişikliği- morarma

Sepsis için kimler daha fazla risk altında?

-Kalp, akciğer, böbrek yetmezliği gibi kronik hastalıkları olan kişiler

-Her hangi bir nedenle dalağı olmayan ya da işlev bozukluğu olan kişiler

-Bağışıklığı baskılanmış kişiler (kanser hastaları, HIV ile yaşayan bireyler, diyabet hastaları, bağışıklık baskılayan ilaç kullananlar,..)

-1 yaşından küçük çocuklar ile 60 yaş üzeri yetişkinler

2025 Dünya Sepsis Günü teması: ‘5 gerçek-5 eylem’

1. Her ülke sepsisle mücadeleye öncelik vermeli ve bu alana kaynak ayırmalıdır.
2. Her ülke sepsis protokolleri geliştirmeli ve sağlık hizmetleri sağlayıcılarını eğitmelidir.

sepsis tedavisi için kanıta dayalı klinik kılavuzlar oluşturulmalı ve bu klavuzlar, toplum ve klinik yol haritalarn ve ocuklar ve yetikinler iin ilk saat sepsis paketlerini iermelidir. Birincil bakımdan acil tıbbi ekiplere ve yoğun bakım ünitelerine kadar tüm sağlık hizmetleri düzeylerindeki sağlık hizmeti sağlayıcıları, sepsis tanısı ve tedavi protokolleri konusunda eğitilmelidir.

1. Küresel sağlık aktörleri sepsisle mücadeleye öncelik vermeli ve bu alana fon sağlamalıdır.

Sepsisle mücadele ve araştırmalarına öncelik verilmeli; milyonlarca hayat kurtaracak yeni alar, tanı yntemleri, yapay zeka aralar, antibiyotikler, bağışıklık düzenleyiciler ve hassas tp yaklamlar iin kaynak sağlanmalıdır.

1. Medya, sepsis nedeniyle hayat kurtarmada öncü bir rol oynayabilir.

Kalp krizi veya felçten daha fazla kişinin ölümüne neden olan sepsis konusunda halkın farkndal artrmada medya, nemli bir rol oynayabilir sepsis kavram herkesin bildii bir terim haline getirilmeli ve bunun zamanla yarışılan bir acil durum olduğuna ve acil tıbbi müdahale gerektirdiğine medyada yer verilmelidir.

1. Pandemi ve afet planlarında sepsise öncelik verilmelidir.

Gelecekteki her salgın, sepsis riskini artıracaktır ve sepsis, salgın hazırlık planlarına dahil edilmelidir. Silahlı çatışmalar, afetler ve insani krizler de kontrol edilemeyen enfeksiyonlara bağlı riskleri artırmaktadır ve hükümetler, acil durum planlarına sepsis önleme, gözetim ve klinik bakımı dahil etmelidir.

Sepsisten Nasıl Korunabiliriz?

Sepsisten korunmak için en önemli faktör farkındalık ve erken tanıdır. Enfeksiyonların önlenmesi konusunda sık el yıkama, temiz su ve gıda tüketimi, aşılanma ve sağlık hizmeti ilişkili enfeksiyonlara yönelik gerekli tedbirlerin alınması sepsis gelişimi ve sepsise bağlı ölüm ve sekellerin önüne geçmekte vazgeçilmez basamaklardır.